یکی از شهرهای غربی و کوهستانی ایران و مرکز شهرستان و استان همدان است. این شهر در دامنهٔ کوه الوند و در بلندای ۱۸۰۰ متری از سطح دریا واقع شده‌است و از شهرهای سردسیر ایران به شمار می‌آید. همدان قدیمی‌ترین شهر ایران و از کهن‌ترین شهرهای جهان است. در سال ۱۳۸۵ مجلس شورای اسلامی در مصوبه‌ای همدان را «پایتخت تاریخ و تمدن ایران» اعلام کرد.همدان اولین پایتخت نخستین شاهنشاهی ایران، مادها بوده‌است.آثار یافت‌شده از محوطهٔ باستانی هگمتانه و نیز کتیبه‌های گنج‌نامه از آن دوران هستند. همچنین این شهر در روزگار هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان، آل بویه و سلجوقیان نیز یکی از پایتخت‌های کشور بوده‌است.هم‌اکنون استان همدان به دلیل داشتن مراکز تاریخی و دیدنی به عنوان پنجمین شهر فرهنگی و توریستی کشور شناخته می‌شود و از نظر علمی نیز با وجود مراکز دانشگاه بوعلی سینا، دانشگاه صنعتی همدان، دانشگاه آزاد اسلامی همدان، دانشگاه پیام نور همدان و مراکز دیگر به عنوان یکی از قطب‌های دانشگاهی کشور شناخته شده‌است.

آرامگاه بوعلی سینا نماد شهر همدان و همچنین یکی از نمادهای پیشینهٔ ایران در فرهنگ جهان و دانش و علم به شمار می‌رود.

این شهر از لحاظ جمعیت چهاردهمین شهر پرجمعیت ایران به شمار می‌آید و در مرداد سال ۱۳۸۸ به عنوان یکی از کلانشهرهای ایران معرفی شد. در سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۰۴ خورشیدی مهندس آلمانی کارل فریش طرحی مدرن را برای همدان طراحی کرد که از نوع نقشه‌های شعاعی محسوب می‌شود اما متأسفانه امروزه به دلیل تراکم جمعیت و طرح شعاعی، ترافیک مرکز شهر بسیار زیاد است. به این میدان ۶ خیابان اصلی شهر وصل شده‌اند. شهرداری همدان در میدان آرامگاه بوعلی قرار دارد.

استان همدان

بازارها اماكن سوداگري و معامله هستند كه معمولا در مراكز شهرها قرار دارند و بازرگانان و پيشه وران در آنجا گرد هم مي آيند. بازارها ي همدان مانند بازارهاي اغلب شهرهاي قديمي مسقفند و از بافت معماري اسلامي برخوردارند جملگي بازمانده دوره قاجاريه مي باشند . جزنه راستا. بقيه در دو.سه دهه قبل به دستور مسؤولان وقت ازباب تجدد گرايي سقف آنها را برداشته و با گذشت زمان صاحبان اماكن تجاري براي استفاده از زير بناي بيشتر طرفين آنها را نيز خراب كرده اند . كه با تير آهن و ديوارهاي تيغه اي بازسازي كرده اصالت خودر را ازدست داده اند.

بقیه در ادامه مطلب ...

وضعيت آب هاي استان همدان

و هواي استان همدان معتدل كوهستاني است .ميزان بارش در اين استان مطلوب نيست هر چند كه ميانگين بارش سالانه ي اين استان از ميانگين بارش كشور بالاتر است . استان همدان از نظر منابع خاك وضعيت مطلوبي دارد ولي ميزان بارش جواب گوي منابع خاك در بخش كشاورزي استان نيست.

استان همدان با مشكل كم آبي رو به روست . اين امر علاوه بر لطمه زدن به بخش كشاورزي در برخي سال ها مشكلاتي را در زمينه ي تامين آب آشاميدني ايجاد مي كند. مطالعه ي مجدد و دقيق منابع آب استان بازنگري شيوه هاي استفاده از اين منابع و اقدام به ذخيره سازي آ ب ممكن است مشكلات كمبود آب و توزيع نا برابر را در فصول مختلف سال حل كند.

بقیه در ادامه مطلب ...

بدنبال تپه ( هگمتانه) نگاهي كوتاه به تپه مصلي لازم است. تپه طبيعي مصلا يكي از تپه هاي باستاني داخل شهر است . از اينكه در گذشته نماز عيدين را در فراز آن اقامه مي شده است به اين نام ناميده مي شود. به نظر مي رسد تپه مصلا در راستاي تپه سنگ شير و هگمتانه قرار دارد و به هم پيوسته بوده اند. به نظر برخي از تاريخ نگاران اين تپه در دوره هاي پيش از اسلام با رونق بوده و برج و باروئي داشته كه ويرانه هايش هنوز باقيست گرچه بعضي از صاحب نظران كاخهاي دولت مادرا در فراز آن مي دانند ليكن در دوره پارتها تپه مصلا داراي استحكا مات نظامي بوده است و بعضي آثار پيدا شده از آن دوره مويد اين نكته است .

بقیه در ادامه مطلب ...

پرچم	شهر	کشور	سال خواهر خواندگی
	کولاب	تاجیکستان	2004
	اسپارتا	ترکیه	1388

پیوند اصلی این مابین دو شهر کولاب و همدان، به علت مقبره میرسید علی همدانی عارف و صوفی زاده‌شده در همدان است که در کولاب دفن گردیده‌است.

اين تپه در 19 كيلومتري جنوب غربي شهر نهاوند و 2 كيلومتري سرآب گيان و در گنار روستايي به همين نام قرار گرفته است و به عنوان يكي از قديمي ترين آثار تاريخي قايل بازديد و تحقيق مي باشد. باستان شناسان قدمت اين منطقه را 37 قرن قبل از ميلاد مسيح (ع) مي دانند و مورخان را عقيده بر اين است كه 5500 تا 5700 سال قبل در اين تپه مردماني مي زيسته اند كه از اقوام بومي ايران بوده اند و تمدني شبيه به تمدن بين النهرين داشته اند .ولي بعدها اين قوم توسط اقوام اروپايي و آسيايي از بين رفته و قوم جديد تمدن درخشان جديدي را به وجود آورده اند كه با تمدن بين النهرين شباهتي نداشته است . براي اولين بار يكي از مورخين به نام " هرتسفلد" در تپه گيان يك نوع سفال منقوشي مي بيند كه بنا به اظهار وي نمونه هايي از آن سفال ها را در سال 1936 ميلادي نزد عتيقه فروشان همدان ديده است . لذاچند سال بعد موزه لور پاريس به پرفسور رومن گريشمن و ژرژ كنتنو ماموريت مي دهد تا كاوش هاي وسيع تري را در اين محل انجام دهند . اين كاوش ها در سال 1310 انجام شد و نتيجه مطالعات آنها در كتاب " كاوش در تپه گيان نهاوند" منتشر گرديد.

او و هيئت همراه تپه گيان را تا عمق 19 متري حفاري نمودند و در نتيجه تحقيقات خود به 5 طبقه با خصوصيات متما يز برخورد نمودند كه نشانگر وجود 5 دوره از تمدن قديم بود و نشان مي داد كه اين منطقه داراي قدمتي در حدود 5700 سال است .

بقیه در ادامه مطلب . . .

همدان اين شهر كهن و افسانه اي ، با سابقه درخشان و آثار كشف شده حاكي از وجود يك شبكه منظم و پيشرفته آب رساني در شهر حكومتي مادها و پارت ها مي باشد در فواصل بين كانال هاي آب رساني معابري به عرض 5/3 متر وجود داشته و كف اين معابر تماما" با آجرهاي مربع شكل و منظمي مفروش بوده است پيشنه حفاري هاي علمي اين تپه به سال 1913 ميلادي بر مي گردد كه هيئتي فرانسوي از طرف موزه لور پاريس به سرپرستي شارل فوسي . كاوش هايي در تپه هگمتانه انجام داد ولي نتايج اين كاوشها هيچ گاه منتشر نشد .در طي 10 فصل حفاري انجام شده از سال 1362 تا 1378 كه حدود 14000 متر

 

بقیه در ادامه مطلب . . .

كتيبه هاي گنج نامه  كه يادگاري از دوران داريوش و خشايار شاه هخامنشي است . بر دل يكي از صخره هاي كوه الوند در فاصله 5 كيلومتري غرب همدان و در انتهاي دره ي عباس آباد حكاكي شده است . كتيبه ها هر كدام در سه ستون 20 سطري به زبان هاي پارسي قديم ، بابلي و عيلامي قديم نوشته شده اند. متن پارسي در سمت چپ  هر دو لوح قرارگرفته است و پهنايي معادل 115 سانتي متر دارد . متن بابلي در وسط هر دو كتيبه نوشته شده و متن عيلامي در ستون سوم قراردارد

با توجه به سوراخ هاي كنار كتيبه ، به نظر مي رسد كه كتيبه ها روپوشي داشته اند كه آنان را از گزند باد وباران حفظ مي كرده است .

لوح سمت چپ كه كمي بالاتر از كتيبه ديگر در كوه كنده شده است مربوط به داريوش بزرگ هخامنشي است . طول آن حدود 290 سانتي متر ، ارتفاعش 190 سانتي متر و داراي متني به شرح زير است :

 خداي بزرگ است . اهورامزدا كه اين زمين را آفريد كه آن آسمان را آفريد كه مردم را آفريدكه شادي را براي مردم آفريد كه داريوش را شاه كرد ، شاهي از بسياري ، فرمانروائي از بسياري  منم داريوش ، شاه بزرگ ، شاه شاهان ، شاه سرزمين ها كه نژادهاي گوناگون دارند ، شاه سرزمين دور و دراز ، پسر ويشتاسب هخامنشي

كتيبه خشايار شاه نيز در قسمت پائين همين كتيبه است به طول 270 سانتي متر و  ارتفاع 190 سانتي مترو متن آن عبارت است از:

خداي بزرگ است اهور مزدا  بزرگترين خدايان است كه اين زمين را آفريد كه آن آسمان را آفريد كه مردم را آفريد كه براي مردم شادي آفريد كه خشايار شاه را شاه كرد ، يگانه از ميان شاهان بسيار ، يگانه  فرمانروا ، از ميان فرمانروايان بي شمار. من خشايار شاه ، شاه بزرگ ، شاه شاهان ، شاه كشورهاي داراي ملل بسيار  ، شاه اين سر زمين بزرگ دور دست پهناور ، پسر داريوش شاه هخامنشي . 

الف : زندگي نامه

درسوم صفر 373 هجري قمري در روستاي افشنه از توابع خور مثين بخارا در خانه عبدا... بن سينا از مادري به نام ستاره نابغه شرق متولد شد كه او را حسين نهادند و بعدها آوازه علم ودانش او مرزهاي ان روزگار را در هم نورديد وقرنها افكار و انديشه هاي ژرف اوالهام بخش سالكان طريقت و چراغ هدايت عالمان و انديشمندان رشته هاي مختلف علمي گرديد و به اعتبار اينكه پسرش علي و جدش سينا بود ( علي بن حسين بن عبدا... بن سينا) ابوعلي سينا ( بوعلي سينا ) خوانده شد. وي در همدان اوان كودكي قرآن را حفظ كرد و در علوم مختلف چون رياضيات . صرف . نحو . لغت و معاني  ...

سفال و سراميك :

يكي از مهمترين رشته هاي صنايع دستي استان همدان سفال و سراميك است كه داراي شهرت جهاني است . مركز اصلي توليد اين رشته در شهر لالجين مي باشد . قدمت توليد سفال و سراميك در اين منطقه به 700 سال پيش مي رسد . وجود اساتيد و هنرمندان برجسته در اين ديار و تنوع در توليدات اين رشته بسيار است . بعنوان مثال توليد انواع ظروف مصرفي ، ظروف تزئيني و آثار هنري ، انواع تنديس ، توليدات سراميك لعابدار ، نقاشي شده و بدون نقاشي ، خام پخت با نقاشي هاي زير لعابي ، تلفيق سفال با چرم ، چوب ، پارچه ، گل ، خرمهره و . . . كه اين محصولات توليدي در نزديك به 700 كارگاه سفال و سراميك شهر لالجين را بصورت نمايشگاهي زيبا و ويتريني ارزنده با عرضه در بيش از يكصد فروشگاه و نمايشگاه به نمايش در آورده است و اغلب محصولات توليدي علاوه بر شهرستانهاي استان بخصوص مركز استان در سراسر كشور و بخشي نيز به خارج از كشور صادر مي گردد .

بقیه در ادامه مطلب ...

با اتکال به قدرت لايزال الهي و در پرتو چشم انداز جمهوري اسلامي ايران در افق بيست ساله

همدان استاني است توسعه يافته داراي تعامل فعال در سطح بين الملل با جايگاه مناسب  علمي ، فرهنگي ، اقتصادي و  فناوري در كشور ، موثر در  منطقه، متوازن ومتناسب با محيط كاربردي پيراموني با هويتي اسلامي و ارزشهاي ملي

استان همدان در افق اين چشم انداز داراي چنين ويژگيهاي خواهد بود :

- توسعه يافتگي متناسب با مقتضيات فرهنگي ، تاريخي ، جغرافيايي و اجتماعي خود متکي بر هويت اسلامي و ايراني .

-  تاکيد بر رشد پر شتاب و مستمر اقتصادي مبتني بر مزيت هاي نسبي و رقابتي در راستاي محور هاي توسعه استان همراه با عدالت اجتماعي، مشارکت هاي مردمي و مدني.

- داراي تعامل فعال در سطح بين المللي با اولويت در حوزه هاي علمي ، فناوري ، فرهنگي و اقتصادي .

- بر خوردار از دانش پيشرفته و توانمند در توليد علم و فناوري روز مبتني بر منابع انساني و سرمايه اجتماعي  در سطح  ملي.

-  توانمندي در ارايه سطح اول خدمات برتر به منطقه و محيط داخلي خود در حد مطلوب.

-  داراي سازمان قضايي متعادل و ساز گاري فعاليت ها با محيط کالبدي و پيراموني مبتني بر اصول آمايش سرزمين با مردماني مومن ، فعال، تلاشگر،کار آفرين، پويا ، مسئوليت پذير ، مشارکت پذير ، با نشاط ، موثر و مفتخر به پيشينه تاريخي ،فرهنگي و مذهبي.

- بهره مند از محيطي ايمن و برخوردار از سلامت ، رفاه ،امنيت غذايي ،تامين اجتماعي و توزيع متناسب در آمد .
ملاحظه :  تدوين و تصويب برنامه هاي توسعه و بودجه هاي ساليانه و کليه سياست گذاريها در راستاي نيل به اهداف افق چشم انداز خواهد بود.

عادت دارم سال کهنه را با پیروزی خاتمه دهم /بگوویچ : برای صعود فقط حمایت می خواهیم

وینگوبگوویچ اظهار داشت : پیروزی مقابل شیرین فراز یک برد معمولی نبود چرا که این برد پاس را به کورس رقابت ها برای حضور در پلی آف بازگرداند .

سرمربی تیم فوتبال پاس همدان در گفت و گو با سایت رسمی باشگاه گفت : در فاصله 4 بازی تا پایان رقابت های لیگ دسته اول فوتبال شرایط رقابت ها به گونه ای رقم خورده است که می توان گفت برای حضور در پلی آف همه چیز دست خودمان است .

وی ادامه داد : من ایمان دارم که تیم های بالا دست پاس امتیاز از دست می دهند اما اینکه تیم خودم بتواند امتیازات لازم را کسب کند ، بستگی به حمایت مالی و معنوی بزرگتر های همدان و هیئت مدیره باشگاه پاس دارد .

وینگو بگوویچ در خصوص بازی روز پنج شنبه تصریح کرد : بازیکنانم در نیمه دوم بازی معقولانه ای به نمایش گذاشتند و وظایف خود را بخوبی اجرا کردند اما چیزی که بیش از همه مرا خوشحال کرد همدلی و جور کشی بازیکنان بود مثلاً اگر بازیکنی در انجام وظیفه اش با مشکل مواجه می شد بازیکن دیگری جای خالی اش را پر می کرد ، در صحنه ای که علی نظر محمدی از مهار توپ باز ماند ساشا کلونیجا از جان مایه گذاشت و از گل شدن توپ جلوگیری کرد ، وقتی تیمی در همدلی و اتحاد به چنین مرحله ای برسد قطعاً شایسته برد است .

سرمربی با تجربه همدانی ها خاطر نشان کرد : خوشحالم که خط دفاع تیمم در چهار بازی اخیر عملکرد قابل قبولی داشته است و فقط یک گل دریافت کرده است ، این موضوع مرا به آینده امید وار تر می کند .

وی در خصوص بازی حساس تیمش برابر گهر زاگرس بیان داشت : در طول دوران مربیگری ام در ایران یک قانون یا رسم نانوشته همیشه برایم تکرار می شود ، آنهم این است که سال کهنه را با برد خاتمه می دهم و به تعطیلات می روم ، امیدوارم در بازی با گهر نیز این عادت همچنان تکرار شود هر چند من به تیمم اطمینان دارم و می دانم اگر بازیکنام از توانایی های خود به طور کامل استفاده کنند و بزرگتر های تیم هم حمایت لازم را بکنند ما دست خالی از دورود برنمی گردیم .

منبع :http://www.pashamedan.ir

هگمتانه- گروه خبر: ايستگاه‌هاي بازيافت و تفكيك زباله در 5 نقطه شهر همدان فعاليت مي‌كنند.

سازمان مديريت پسماند شهرداري همدان در اطلاعيه‌اي اعلام كرد: در روزهاي پاياني هر سال و ايام خانه تكاني منازل توليد پسماند به مراتب افزايش مي‌يابد و شهرداري همدان با اختصاص نيرو و امكانات بيشتر اقدام به جمع‌آوري اين پسماندها مي‌نمايد. در بين موادي كه به عنوان دور ريز راهي سطل‌هاي زباله مي‌گردد اجزايي نظير شيشه، پلاستيك، كاغذ، مقوا، كارتن و فلزات خودنمايي مي‌كنند. اين مواد كه غالباً حجم بالايي از ظرفيت خودروهاي جمع آوري كننده پسماندها را به خود اختصاص مي‌دهند بدون هيچگونه استفاده‌اي راهي محل دفن پسماندهاي شهر شده و در زمين دفن مي‌گردند.

سازمان مديريت پسماند شهرداري همدان در ادامه افزوده است اين سازمان در زمينه تفكيك و جداسازي پسماندهاي تر و خشك از يكديگر و دفع اصولي و صحيح هر بخش پس از آموزش 35 هزار خانوار همداني اقدام به فعال‌سازي ايستگاه‌هاي بازيافت در 5 نقطه از شهر واقع در چهار راه سعيديه، ميدان بيمه، ميدان فردوسي، ميدان مدرس و شهرك فرهنگيان به صورت يك سره از ساعت 9 صبح الي 18 عصر نموده است. اين ايستگاه‌ها آماده تحويل مواد قابل بازيافت شهروندان و تعويض آنها با موادي نظير شوينده، كيسه زباله و نمك مي‌باشند. همچنين خودروهاي مخصوص جمع آوري پسماندهاي خشك نيز با برنامه زمان بندي در طول ايام هفته آماده خدمت رساني به شهروندان علاقمند به حفظ محيط زيست كه تحت آموزش چهره به چهره چگونگي تفكيك پسماندها قرار گرفته‌اند، هستند.

منبع : hamedan.ir

غار علی‌صدر تنها غار تالابی ایران و از معدود غارهای آبی جهان است. این غار در ارتفاعات ساری قیه نزدیک روستای علیصدر (یا علی سرد) شهرستان کبودراهنگ (استان همدان) واقع شده است. ارتفاع غار از سطح دریا ۲۱۰۰ متر است. محوطه غار دالان‌های پیچ در پیچ و دهلیزهای متعددی دارد. از مجموعه رشته آبها، دریاچه بزرگی در درون غار بوجود آمده و از این رو نفوذ به عمق غار تنها با قایق میسر است. غار علی‌صدر یکی از دیدنی‌های جهانگردی استان همدان است.
زمین شناسان قدمت سنگهای این غار را به دوره ژوراسیک از دوران دوم زمین شناسی (۱۹۰-۱۳۶ میلیون سال قبل) نسبت می‌دهند.
مردم روستای علی صدر و روستاهای اطراف، از قدیم الایام به وجود این غار پی برده بودند و از آب آن بهره برداری می‌کردند. تا اینکه در۵ مهرماه ۱۳۴۲ شمسی گروهی ۱۴ نفره از اعضای هیئت کوه نوردی همدان، غار علی صدر را مورد بازدید و کاوش قراردادند و توانستند با وسایل ابتدایی، مانند فانوس و تیوپ لاستیکی، مسافتی از غار را طی کنند. در سال ۱۳۴۶ با پخش خبر کشف این غار شگفت انگیز و بی انتها درسطح رسانه‌های ملی، سیل محققان، کوه نوردان و علاقه مندان به آثار طبیعی به سوی آن سرازیر شد.
در سال ۱۳۵۲ کوه نوردان همدان دهانه و ورودی غار را به قطر ۵۰ سانتی متر تعریض کردند و از سال ۱۳۵۴ استفاده عمومی از غار علیصدر آغاز شد. از آن روز تاکنون جهت سهولت بازدید و رفاه حال گردشگران کارهای زیادی درون غار انجام شده که علاوه بر افزایش طول مسیر آبی برای قایقرانی، مسیرهایی در خشکی به مسیر بازدید افزوذه گشته که مناظر جدید و بدیعی را در جلوی دیدگان مشتاق گردشگران قرار می‌دهد.








بقیه در ادامه مطلب

گروه‌های ارمنی در چند نوبت وارد شهر همدان شدند؛ بخصوص در دورهٔ صفویه ورود ارمنیان بیشتر از هر زمانی دیگر در تاریخ به چشم می‌خورد. مسیحیان همدان ۵ کلیسا در این شهر ساخته‌اند که در حال حاضر باقی هستند، از این میان سه باب از آن‌ها به نام‌های کلیسای آنجلی، کلیسای استپان‌حضرت مریم و کلیسای گریگوری استپان در ردیف آثار باستانی و دیدنی شهر قرار دارند. در حال حاضر تعداد مسیحیان همدان بسیار کم شده‌است و بیش از چند خانوادهٔ انگشت‌شمار از آنان در شهر باقی نمانده‌اند.

سایت اداره کل هواشناسی استان     www.hamedanmet.ir

سایت استان همدان                          www.hamedan.ir

سایت استانداری همدان                     www.ostan-hm.ir

سایت دانشگاه آزاد همدان                   www.umsha.ac.ir

سایت دانشگاه علوم پزشکی               www.iauh.ac.ir

ظرف‌های سفالین هنرمندان لالجین یکی از محبوب‌ترین ره‌آورده‌های همدان است، هر چند که مرکز سفال استان همدان در لالجین است اما در حاشیه میدان باباطاهر نیز سفال عرضه می‌شود، و می‌توان سفال سوغاتی را از این مراکز فروش نیز تهیه کرد.

انگشت‌پیچ، سیر، انگور، آلو، آلبالو، شیرهٔ انگور، قیسی، مویز، کشمش تیزابی، لواشک، تخمه آفتابگردان، کماج، حلوازرده، گردو، باسلق، شیرمال، خیارشور، گیاهان دارویی، عسل، گیوه، فرش و چرم

کماج                                انگشت پیچ

در همدان تعدادی مساجد قدیمی و با قدمت بیش از چند سد سال بر جای مانده‌است که مسجد جامع همدان، مسجد میرزا تقی و مسجد میرزا تقی از شهرت بیشتری برخوردار هستند.
همدان در ردیف نخستین شهرهایی است که علویان از طبرستان به آنجا هجرت کردند و در آن زندگی کردند. شهر همدان قرن‌ها یعنی از ورود ابوالقاسم بطحایی علوی تا حملهٔ مغول یکی از پایگاه‌های بزرگ علویان بوده‌است. به همین سبب قبرهای برخی از فرزندان و نوادگان ائمه‌اطهار که در همدان منزل نمودند، هم اکنون به صورت امامزاده و زیارتگاه در شهر برجای مانده‌است که از جمله می‌توان به امامزاده عبدالله، امامزاده کوه، امامزاده حسین، امامزاده اهل ابن علی، امامزاده اسماعیل امامزاده هادی، امامزاده یحیی، امامزاده عیسی‌بن‌احمد و امامزاده خضر اشاره کرد.

سقاخانهٔ حضرت ابوالفضل، سقاخانهٔ آقاجانی‌بیگ سقاخانه‌های معروف همدان هستند.

امامزاده عبداالله

بالاترین تیراژ چاپ روزنامه در استان همدان متعلق به روزنامه هگمتانه است. از تیر ماه سال ۱۳۹۰ شمسی، نسخه الکترونیکی این روزنامه نیز در اختیار خوانندگان قرار گرفته‌است.
همچنین در سال ۱۳۹۰ شمسی نشریات جام‌جم همدان (هفته‌نامه)، همشهری همدان (هفته‌نامه)، مجله علمی دانشگاه بوعلی سینا (فصلنامه)، فرهنگ همدان (فصلنامه)، پژوهش کشاورزی (فصلنامه)، پژوهش علوم انسانی (فصلنامه)، پژوهش علوم بهداشتی (فصلنامه)، مجله علمی دانشکده پرستاری (فصلنامه)، عمران و معماری (ماهنامه)، مجله علوم پایه (فصلنامه)، صنایع فرآوری غذایی (ماهنامه)، صبح امید (هفته‌نامه)، محراب (هفته‌نامه)، عندلیب (هفته‌نامه)، ندای ابوذر (هفته‌نامه)، آوای الوند (هفته‌نامه)، فردای نهاوند (هفته‌نامه)، سینا (هفته‌نامه)، شفق (هفته‌نامه)، سیمای آینده (هفته‌نامه)و رسانهٔ پارسیدر شهر همدان انتشار داشتند.

یکی از پارک‌های زیبا و دیدنی شهر به ویژه مناسب برای میهمانان تابستانی همدان گردشگاه استخر عباس‌آباد است که در بالای تپه‌ای به نام تپهٔ عباس‌آباد واقع شده‌است. زمین‌های ویژهٔ اسکیت‌بازی، بازی‌ها، و سرگرمی‌های کودکان از جمله شهربازی وجود سینمای تابستانی و نمایش فیلم در فضای آزاد ساختمان نمازخانه‌ای باشکوه و وجود آب‌نمایی در ارتفاعی در حدود ۶۰ متر و به طول ۲۰۰ متر از دیگر منظرگاه‌های موجود در این گردشگاه است.

از دیگر پارک‌های شهر می‌توان از ارم، بوستان تپه حاج عنایت، شیرسنگی، مردم، باباطاهر و کودک نام برد.

از آثار تاریخی دورهٔ قبل از اسلام تپهٔ هگمتانه یکی از مکان‌های است که در طول سدهٔ گذشته بارها مورد حفاری قرار گرفته‌است. در طول حفاری‌های انجام شده، آثار ارزشمند و بی‌نظیری کشف گردیده، که اغلب متعلق به دوران هخامنشیان و نیاکان آنهاست. امروزه عموم باستان‌شناسان، این تپه که وسیع‌ترین تپه باستانی ایران است، به بقایای ابنیهٔ کاسی، مادی، هخامنشی و بعد از تعلق دارد.

گورستان پارتی نیز در محوطهٔ شیر سنگی واقع شده‌است. این گورستان به مدت ۲۰۰ سال از اواخر دوران هخامنشی تا نیمهٔ اول دورهٔ سلوکی مورد استفاده بوده و سه روش تدفین مختلف در آن به چشم می‌خورد، که می‌توان آن را بیانگر به وجود آمدن و گسترش سه جریان مذهبی متفاوت دانست که طی این دو سده جامعهٔ آن روز همدان را متأثر ساخته‌بود.

همچنین آثاری همچون کتیبه‌های کتیبه‌های گنج‌نامه و مجسمه شیر سنگی نیز از آثار بجا مانده از دورهٔ قبل از اسلام هستند.

از دوره پس از اسلام نیز در نقاط مختلف شهر یادمان‌های متعددی برجای مانده که اهم آن‌ها عبارتند از: بقعهٔ خضر مربوط به قرن پنجم، بنای بسیار زیبا و ارزشمند گنبد علویان، آرامگاه استر و مردخای و برج قربان از دورهٔ سلجوقی، پل آبشینه از دورهٔ صفوی و مسجد جامع همدان، بازار همدان و میدان امام همدان از ابنیهٔ مهم بعداز دورهٔ صفوی است.

  برج قربان                     گنبد علویان              آرامگاه بوعلی سینا                آرامگاه باباطاهر

شیر سنگی

موزه های این استان شامل :
موزه‌های تاریخ طبیعی همدان، هگمتانه، بوعلی‌سینا، دفاع مقدس، ‏موزه سفال، نظری، حمام قلعه، مفاخر و مشاهیر همدان و صنایع دستی همدان موزه‌های شهر همدان هستند.

بزرگانی چون باباطاهر از شاعران نامدار قرن چهارم هجری، بدیع‌الزمان همدانی نویسندهٔ قدیمی‌ترین کتاب در فن مقامه‌نویسی، ابوالعلی حسن عطار از بزرگان ادب و از مشاهیر نحو و لغت و حدیث در قرن چهارم هجری، عین القضات همدانی از نوابع قرن پنجم هجری دارای آثاری در کلام، حکمت، عرفان و ادب پارسی، ابن صلاح همدانی پزشک و ریاضی‌دان قرن پنجم و ششم هجری، خواجه رشیدالدین فضل‌الله از وزرا، دانشمندان و پزشکان صاحب‌نظر قرن ششم و هفتم هجری، میر سید علی از عرفا و رهروان سیروسلوک قرن هفتم هجری و میرزاده عشقی یکی از ستارگان فروزان شعر و نثر نمایشنامه در دوران انقلاب مشروطیت هستند.

بوعلی سینا از نادر دانشمندان و نوابغ روزگار در سال ۳۷۰ قمری در خرمیثین از توابع بخارا به دنیا آمد. او در سال ۴۰۶ هجری قمری در زمانی که همدان پایتخت آل بویه بود، وارد این شهر شد و پس از مدتی شمس‌الدوله دیلمی او را وزیر خود ساخت. بوعلی سینا در زمان اقامت در همدان در مدرسهٔ بزرگ شهر تدریس می‌کرد و در همچنین فرصت این را یافت تا بسیاری از تألیفات خود را به پایان رساند. مدتی نیز مورد بی‌مهری قرار گرفت و سرانجام به سال ۴۲۸ هجری قمری در باغ دوستش در همدان درگذشت. آرامگاه ابوعلی سینا هم اکنون در میدانی به همین نام در همدان قرار دارد. عارف قزوینی نیز سال‌های آخر عمر خود را در درهٔ زیبای مرادبیگ همدان سپری کرد. او در سال ۱۳۱۲ خورشیدی در همدان فوت کرد و آرامگاه او در جوار آرامگاه بوعلی‌سینا قرار دارد.

از مشاهیر پیش از اسلام در همدان،می‌توان ماندانا مادر کوروش بزرگ و دختر آخرین پادشاه ماد، آستیاگ را نام برد. آستیاگ او را به منظور جلب اتحاد با خاندان فرمانروایی اقوام پارس، به ازدواج کمبوجیه اول، پادشاه انشان درآورده بود. فاتک پدر مانی بنیان‌گذار آیین مانوی نیز از اهالی همدان است. فاتک از همدان به تیسفون منتقل شد و مانی در شهر تیسفون به دنیا آمد.

گویش اکثریت مردم شهر همدان، فارسی با لهجه همدانی است. همدان و توابع آن، از دیرباز دارای فرهنگ ریشه‌دار و غنی بوده‌است که قدمت برخی از عناصر آن به تحقیق برابر با تاریخ سه هزار سالهٔ شهر است. از عناصری که در طول تاریخ وارد گویش و فرهنگ عامیانهٔ همدان شده می‌توان از این عناصر نام برد.

    پس از حملهٔ اعراب مقداری واژه‌های عربی.
    از قرن پنجم و ششم که آغاز تسلط ترکان بر همهٔ ولایات ایران است، بخصوص در دوران سلجوقیان که همدان نزدیک به یک قرن یکی از دو پایتخت این سلسلهٔ ترک‌زبان به شمار می‌آمد، از زبان ترکی عناصر بسیاری وارد گویش شهری و روستایی همدان وارد شده‌است.
    شهر همدان همواره یکی از مراکز عمدهٔ استقرار یهودیان در ایران قلمداد می‌شده‌است.

چنانکه مشهور است، این قوم در نگهداری آداب و سنن خود سعی بسیاری داشته‌اند و ظاهراً در مورد حفظ زبان محلی‌ای که از دیرباز به آن خو کرده بودند، نیز این سعی و کوشش اعمال می‌شده‌است. ذکر این نکته لازم است که به غیر از دوران معاصر عمدهٔ جریان‌های اقتصادی و معاملات تجاری و داد و ستد با عوام و خواص توسط آنان صورت می‌گرفته‌است. با توجه به این عوامل به عقیدهٔ برخی از محققان وجود و رسوخ عنصر یهودی در گویش و لهجه و گویش همدان دیده ‌می‌شود.

عامل پایدار ماندن زبان و آداب و رسوم کهن در بین مردم شهر همدان به عوامل زیر نسبت داده می‌شود.

    تقسیم شدن شهر به چندین محلهٔ جداگانه که هر یک از محله‌ها یک کدخدانشین مستقل به شمار می‌آمده‌است.
    حفظ و مراقبت اهالی هر محله از آداب و رسوم و زبان خود. از اینروست که در همدان چند گویش مخصوص فرعی مانند حصاری، جولانی، ورمزیاری وجود داشته‌است.
    نداشتن ارتباط یا کم‌ارتباط بودن اهالی محله‌های شهری با روستائیان و ترک‌زبانان و اشتغال آنان به باغداری، مانند درودآبادی‌ها.

اجرای طرح احداث تله‌کابین گنج‌نامه از سال ۱۳۷۸ آغاز و چندین‌بار با بحث‌ها و چالش‌های زیاد از سوی مخالفان متوقف شده، و بار دیگر از سوی سایر سازمان‌ها به جریان افتاده‌است. ساخت این پروژه دارای سه فاز است که در سال ۱۳۹۰ فاز اول و دوم آن به مرحلهٔ بهره‌برداری رسیده‌است. این تله‌کابین در انتهای دره عباس‌آباد در ۵ کیلومتری شهر همدان و در مجاورت کتیبه‌های گنج‌نامه واقع شده‌است. طول خط این تله‌کابین ۱۶۸۰ متر و اختلاف ارتفاع آن ۸۰۰ متر است، دارای ۱۷ پایه و ۵۰ عدد کابین در فاز نخست است. این تله‌کابین به سمت منطقهٔ میدان میشان یکی از ارتفاعات سرسبز کوه الوند امتداد دارد.

در خرداد سال ۱۳۸۸ برخی از برنامه‌های فاز سوم شرکت تله‌کابین گنج‌نامه، احداث سالن بولینگ، ایجاد آبشار مصنوعی برای مسابقات یخ‌نوردی، ایجاد مجموعه ورزشی تعادل هوایی، ایجاد دو پیست اسکی در میدان میشان و همچنین ایجاد خط تله‌سی‌یژ در کنار این پیست، پیست مخصوص برای دوچرخه‌سواران، ایجاد صخره‌ای مصنوعی برای ورزشکاران صخره‌نورد، ایجاد دو باند هلی‌کوپتر در مبدأ و مقصد تله‌کابین، احداث یک مجموعه شامل رستوران، کافی شاپ، هتل سه طبقه در میدان میشان اعلام شده‌است.

شهر همدان در دره‌ها و دامنه‌های شمالی کوهستان الوند واقع شده‌است. مرتفع‌ترین قلهٔ این کوهستان، قلهٔ کوه الوند با ارتفاع ۳۵۷۴ متر از سطح دریاست که این قله بین تویسرکان و همدان و در ۱۸ کیلومتری شهر همدان واقع شده‌است.

از گردنه‌های معروف این کوه از گردنهٔ زاغه بین همدان و ملایر، گردنهٔ اسدآباد بین همدان و کرمانشاه و گردنهٔ همه‌کسی بین همدان و سنندج می‌توان نام برد.

به غیر از کوه الوند، بین این شهر و شهرستان زنجان کوه‌های کم‌ارتفاعی وجود دارند که عبارتند از: کوه چنگ الماس، کوه ارمنی و کوه قره‌داغ.

در شرق همدان کوه وفس و در شمال شرقی همدان سلسله جبال خرقان که خط‌الراس آن حد طبیعی بین همدان و قزوین است، قرار گرفته‌است.

شهر همدان بر روش طراحی شهرهای دایره‌ای یا متحدالمرکز استوار است که در اصطلاح جغرافیا به این گونه شهرها سبک باروک گفته می‌شود. میدان مرکزی همدان در حکم همان نقطهٔ مرکزی دایره‌است. بنای این میدان در سال ۱۳۰۷ خورشیدی آغاز و از اوایل ۱۳۱۱ مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌است. شعاع میدان مرکزی همدان ۸۰ متر است. در فاصله‌های دورتر از محیط این میدان بلوارها و خیابان‌ها با شعاع بزرگتر قرار دارند که در حال حاضر به علت توسعهٔ شهر در برخی از جهت‌های شهر تا دایرهٔ سوم هم رسیده‌است. به این دایره‌ها در اصطلاح خیابان‌های کمربندی گفته می‌شود. ۶ خیابان اصلی شهر به نام‌های باباطاهر، اکباتان، شهدا، تختی، بوعلی و شریعتی، به میدان مرکزی همدان وصل شده‌اند. عرض این خیابان‌ها ۳۰ متر است و با فاصلهٔ ۶۰ متر و زاویهٔ ۶۰ درجه‌ای به شش جانب شهر منشعب می‌شوند.

بنای شهر همدان را به دیا آکو پادشاه ماد ها که در حدود 700 سال قبل از میلاد مسیح زندگی می کرده نسبت می‌دهند.

هرودت در کتابی گفته است که پادشاه ماد این محل را که اکباتان و هگمتانه نامیده می شد به پایتختی برگزید. گویا در کتیبه تیکلات پالاسر اول(پادشاه آشور) که مربوط به یازده قرن قبل از میلاد است نام آنادانا یا همدانا نوشته شده است. کلمه هگمتانه که یک کلمه ایرانی است به معنی محل اجتماع و کلمه عیلامی هل مته نه به معنی سرزمین مادها است.

شهر همدان در زمان فرمانروایی بخت النصر (بنوکد نصَّر) ویران شد و بعدها در زمان داریوش بزرگ و بدستور وی مرمت گردید. در زمان اشکانیان، که تیسفون پایتخت کشور ایران بود همدان اقامتگاه تابستانی شاهان اشکانی گردید و بعد از آنها ساسانیان نیز قصر های تابستانی خود را در این منطقه بنا نهادند خرابه های باروی قلعه اشکانی بر فراز تپه مصلی و مجسمه شیر سنگی متعلق به یکی از دروازه های همدان از آثار دوره ساسانیان است.

در سال 23 هجری قمری که جنگ نهاوند روی داد همدان به تصرف اعراب درآمد و از آن زمان به بعد گاهی کانون آبادی و ثروت و گاهی هم درگیر غارت و چپاول و فقر و تنگدستی بوده است. همدان در زمان 319 هجری قمری و در دوران حکومت دیلمیان  لطمات فراوانی دید. در قرن ششم هجری سلجوقیان مرکز خود را از بغداد به این شهر منتقل کردند و مدت پنجاه سال این شهر پایتخت سلجوقیان بود. و در این زمان در حمله وحشیانه مغول ها این شهر به ویرانه ای مبدل شد.

بایدوخان مغول پس از تاج گذاری در این شهر آن را باز پیرایی و باز سازی نمود. اما این شهر همواره مورد تاخت و تاز و هجوم امرا و سلاطین بود و این بار نوبت سلسله تیموریان بود که این شهر را ویران نمایند. در زمان سلسله صفویه این شهر از نعمت آبادانی بهره مند شد.

پس از انقراض سلسله صفویه این شهر به تصرف احمد شاه عثمانی در آمد که پس از شش سال توسط نادر شاه افشار باز پس گرفته شد. البته این شهر بعد از این هم بارها مورد تاخت و تاز و تسلط اقوام مختلف قرار گرفته تا اینکه در تاریخ 1145 هجری قمری کاملا به ایران الحاق گردید. شهر همدان به علت قرار گرفتن در مسیر راه های اصلی منطقه غرب ایران درقرن های اخیر همواره از نظر بازرگانی مورد توجه بوده است. همچنین این شهر در مسیر جاده ابریشم قرارداشته است.

        کاخ هگمتانه، آرامگاه‌بوعلی، آرامگاه‌باباطاهر، آرامگاه استر، گنبدعلویان، قبراسکندر، آرامگاه عارف، عین‌القضات‌، برخ قربان، خانه شهبازیان، شیر سنگی، عمارت باغ نظر، سرای قلمدانی، تلسکوپ همدان، میدان امام، قلعه دختر، تپه هگمتانه، تپه پیسا، تپه مصلی، تپه حاج عنایت، حمام امیرافخم، پل شکسته، کاروانسرای گلشن، پل جهان آباد، کتیبه گنج نامه، مقبره استرومردخای، کلیسای پروتستان

جاذبه‌های طبیعی

        پیست اسکی، آبشارگنجنامه، رودخانه قره چای، غار هیزج، غار بگلیجه، غار قلعه جوق، غارآق قایا، غار قوری قلعه، دره زینا، دوزخ دره، دریاچه پشت سداکباتان، مسجدجامع همدان، مسجد علویان، مسجد شورین، مسجد هگمتانه، امامزاده خضر، امامزاده هود، امامزاده محسن، امامزاده حسین، امامزاده علی، امامزاده عبدالله، امامزاده یحیی، امامزاده محمد، امامزاده ضیاءآباد، مقبره استرومردخای، کلیسای پروتستان، کلیسای رافائیل

آب و هوای همدان مختلف و اوضاع جوی منطقه از لحاظ حداقل و حداکثر برودت و باران در فصول سال متغیر است در نقاط کوهستانی سرد است حد متوسط برف سالانه بین ۱۵۵ تا ۲۴۵ میلیمتر می‌باشد و سرما تا ۳۰ درجه زیر صفر می‌رسد.

میانگین دمای سالانهٔ همدان ۱۱,۳° ثبت شده‌است. همچنین گرم‌ترین دمای همدان +۴۰° و سردترین دمای آن -۳۲,۸° ثبت شده‌است. میانگین بارش سالانه همدان نیز ۳۱۷,۷ میلیمتر اندازه گیری شده‌است.

استان همدان دارای زمستانهای سرد و پر برف و تابستانهای معتدل می باشد. و شهرهای بزرگ آن عبارتند از: همدان، ملایر، نهاوند، تویسرکان، کبودرآهنگ، اسدآباد، بهار، سامن، سرکان، قروه در جزین، لالجین و مریانج. شهر پر جاذبه و دیدنی، تاریخی و توریستی همدان قدمتی بیش از 3 هزار سال دارد و هرودت مورخ معروف یونانی مبنای این شهر را به دیااکو، نخستین شهریار ماد نسبت می‌دهد. . .

بقیه در ادامه مطلب

از دوران مشروطه تا معاصر

مظفرالدین شاه، فرمان مشروطیت را در ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ شمسی امضا کرد. جالب است اگر بدانید که نمونه‌ای کوچک از نظام حکومت مشورتی حدود ۲ سال پیش از وقوع گستردهٔ انقلاب مشروطیت در همدان به وقوع پیوسته بود و علی‌خان ظهیرالدوله حاکم منصف و متنفذ همدان، شورائی ۵۰ نفره از برگزیدگان اعیان و اشراف و اصناف و علما و تجار و اقلیت‌های دینی فراهم نمود تا در امور حکومت مشورت و همیاری و همفکری کنند. این دوران مثبت حکومت ظهیرالدوله در انسجام فرهنگی و اجتماعی همدان تأثیر فراوانی داشت، به گونه‌ای که پس از استقرار نظام مشروطه در ایران، این منطقه از لحاظ فرهنگی، اجتماعی و سیاسی رشد بسیار چشمگیری یافت.
گردان ارمنیان تحت استخدام نیروهای انگلیسی در سال ۱۹۱۷ میلادی و در طی جنگ جهانی اول در همدان.

بقیه در ادامه مطلب